De zon schijnt bijna altijd in Afrika. Dat is echt genieten. Het buitenleven is dan ook heerlijk. Iedereen ontmoet elkaar op straat, en binnen zitten is er alleen ’s avonds bij. Ook op het moment dat ik dit schrijf zit ik heerlijk buiten. Vandaag was het ongeveer 30 graden. Warm! Maar met die Afrikaanse zon, is er ook veel schaduw. Letterlijk, en dat is geweldig, omdat je dan in de schaduw kunt zitten. Maar ook figuurlijk. Er zit een schaduwzijde aan het leven in Afrika.

Op een morgen hoor ik van Hans dat er iemand in Lilongwe is overleden. Hij hoorde het vanuit het ziekenhuis. Hij wist alleen niet wat. Na wat navraag blijkt het iemand te zijn die ik goed gekend heb. Hij had in Ekwendeni gewoond, en ik kende hem van het koor en de jeugdgroep. Nu woonde hij in Lilongwe. Iedereen had het erover. Rond de 35 jaar, getrouwd, een kind. Wat een tragiek. Ik was erg geschokt.

De volgende dag was het moederdag in Malawi, maar ik zou eigenlijk les geven maar toch nu niet. Omdat de homevillage van deze vriend hier in Ekwendeni is, werd hij hier heen gebracht en op het land van zijn ouders begraven. Heel de nacht waren er al mensen bij het huis van de ouders, en ook de volgende dag zat heel het erf vol met mensen. Iedereen die maar enige band met de overledene, of een familielid heeft, gaat er heen. Zo ook ik, omdat ik hem goed gekend had. Je kunt niet naar elke begrafenis, maar deze was wel belangrijk. Samen met Rabecca (een goede vriendin) liepen we naar het huis van de ouders, een kwartiertje lopen verderop. Alle mannen zitten apart van de vrouwen, en iedereen zit bij elkaar stil te zijn. Soms wordt er gezongen. Ook wordt er sima (maispap) gekookt, zeker voor de mensen die van ver komen maar er zijn ook veel mensen die niet eten omdat ze rouwen. De familie is in het huis, en iedereen rouwt mee. Alle vrouwen dragen een chitenje (omslagdoek) om respect aan de overledene te geven. Na een paar uur wachten werd de kist naar buiten gedragen. De vrouwenvereniging ging zingen om uiting te geven aan het geloof en vertrouwen op God. Daarna werd besloten dat de begrafenis en de dienst allebei op de begraafplaats zou zijn, omdat daar meer schaduw was. Het is wel zo’n tegenstelling dat er op zo’n zonnige dag, zo’n verdrietig iets moet plaats vinden. Op de begraafplaats zat iedereen dus ook weer op de grond. De kist werd door een groep verpleegkundigen (zijn werk) gebracht, onder luid gezang. De kist laten zakken, en direct ook de grond er op. Een aparte gewaarwording. Daarna worden er bloemen op gelegd en kaarsen. Mensen mogen naar voren komen met bloemen, en daarna worden er toespraken en een soort preek gehouden. Uren later was het afgelopen.

Mensen zijn hier erg gewend aan de dood. Heel mooi is wat we afgelopen zondag na de dienst hebben gedaan. Als jeugdgroep gingen we naar het huis van de ouders van deze vriend, om te gaan condoleren. Dat kan dus nog weken later. Daar aangekomen stil het huis binnen en direct bij binnenkomst wordt een emmer maïsmeel gegeven. Dan voert iemand het woord. Spijt betuigen om de situatie en meeleven. Daarna vertelt een familielid wat er is gebeurd en hoe het nu gaat. Dit vertellen hoe iemand is overleden kan ook tijdens het condoleren op de dag van de begrafenis. Maar dit is een speciaal moment er voor. We gaven het geld dat we hadden ingezameld, ook om mee te kunnen bekostigen in de begrafenis enz. Er wordt ook met de familie gebeden, en daarna krijg je als groep nog thee en brood. Je wordt alleen gelaten om dat op te eten, en daarna komt de familie weer, en wordt iedereen voorgesteld. Daarna nog een keer bidden en konden we naar huis. Wel heel mooi om nog een paar weken later nog steeds als een officieel moment naar de familie te kunnen om te condoleren. Bij de begrafenis zelf zijn er zoveel mensen dat daar minder ruimte voor is.

Het is niet zo’n mooie kant van Malawi dat ik nu heb laten zien, maar ook dit is de realiteit. Er gaat geen week voorbij of er zijn wel mensen die overleden zijn.

Ondanks dat zijn de mensen hier zo positief in het leven. Leven en dood horen bij elkaar maar daarom leeft men ook heel bewust. Elke dag een dag om van te genieten. Besef dat het de laatste dag kan zijn voor één van ons. Door ziekte, door een ongeluk, het is er hier allemaal. Gelukkig kennen veel mensen Jezus, het Licht van de Wereld. Door Hem kan het ook in de schaduw licht zijn!

Rianne